Tuesday, February 2, 2010

बैजु बावरा..
चित्रपटः बैजु बावरा
सालः १९५२
आवाजः स्व. रफी साहाब
पडद्यावरः भारत भुषण
गीतकारः शकील बदायुनी साहाब
नमस्कार मंडळी,

"ओ दुनियाके रखवाले" ...एकाच दरबारी कानड्यामधल्या गीतामधे आर्त दु:ख्खी स्वरापासुन जाळुन टाकणार्‍या उच्च टाहो फोडणार्‍या स्वरापर्यंतचा आवाज...फक्त एकच आणि तो म्हणजे " स्व. रफी साहाब यांचा"...
त्यावेळचा एक किस्सा अस्सा की ह्या महान गायकाला नेहेमी एक खंत असे की त्यांच्यामते तलत मेहेमुद वा मुकेश यांच्यासारखा परिणाम त्यांना साधता येत नाहीये. ही खंत त्यांनी नौशाद साहेबांच्या कडे बोलुन दाखवली होती. आणि आपलं रसिकांच भाग्य असं की त्यामुळे नौशाद साहेबांनी त्यांना हे गाणं दिलं आणि म्हणाले की घे, ही तुझी संधी ...

नौशाद साब म्हणतात की रफी साब रोज सतत २१ दिवस ह्या गाण्याची तालीम घेत होते. गंमत म्हणजे हे गाणं भारत भुषण ह्या अंगापींडानं मध्यम/किरकोळ असणार्‍या कलाकाराला दरबारी सारख्या दणकट रागात व रफीसाहेबांसारख्या दणकट आवाजात आहे.

काही नोंद घेण्यासारख्या गोष्टी...
बैजु बावरा हा सिनेमा त्या वेळच्या ब्रॉडवे सिनेमागृहात झळकलेला होता. त्यावेळी पहिल्या खेळावेळी नौशाद साब यांच्या डोळ्यात पाणी होतं. त्यावेळी विजय भटांनी विचारलं असता नौशाद साब म्हणाले की याच मुंबई मधे जेव्हा ते प्रथम आले तेव्हा याच ब्रॉडवे सिनेमाच्या समोरच्या फुटपाथवर झोपले होते आणि त्यांना १६ वर्ष लागली तो फुटपाथ ओलांडण्यासाठी. किती मोठी माणसं !!!

या सिनेमामधे 'तानसेन' आणि 'बैजु' च्या आवाजासाठी सुप्रसिद्ध गायक उस्ताद आमिर खाँ साहेब आणि पं. दिगंबर विष्णु पलुसकर यांनी आवाज दिला आहे.

या सिनेमामुळे नौशाद साहेब यांना आयुष्यात पहिल्यांदा सर्वोत्तम संगीतकार व मीना कुमारी यांना पहिल्यांदा सर्वोत्तम नटी चा फिल्मफेअर मिळाला.
आता विश्वात्मकें देवें । येणे वाग्यज्ञें तोषावें ।
तोषोनिं मज ज्ञावे । पसायदान हें ॥
जें खळांची व्यंकटी सांडो । तया सत्कर्मी- रती वाढो ।
भूतां परस्परे पडो । मैत्र जीवाचें ॥
दुरितांचे तिमिर जावो । विश्व स्वधर्म सूर्यें पाहो ।
जो जे वांच्छिल तो तें लाहो । प्राणिजात ॥
वर्षत सकळ मंगळी । ईश्वरनिष्ठांची मांदियाळी ।
अनवरत भूमंडळी । भेटतु भूतां ॥
चलां कल्पतरूंचे आरव । चेतना चिंतामणींचें गाव ।
बोलते जे अर्णव । पीयूषाचे ॥
चंद्र्मे जे अलांछ्न । मार्तंड जे तापहीन ।
ते सर्वांही सदा सज्जन । सोयरे होतु ॥
किंबहुना सर्व सुखी । पूर्ण होऊनि तिन्हीं लोकी ।
भजिजो आदिपुरुखी । अखंडित ॥
आणि ग्रंथोपजीविये । विशेषीं लोकीं इयें ।
दृष्टादृष्ट विजयें । होआवे जी ।
येथ म्हणे श्री विश्वेशराओ । हा होईल दान पसावो ।
येणें वरें ज्ञानदेवो । सुखिया जाला ॥